Europa is nog niet klaar voor de zelfrijdende auto, maar waar ligt dit aan?

In Europa is Nederland het beste voorbereid op de komst van de zelfrijdende auto, gevolgd door Singapore en Noorwegen. Echter, op dit moment zien we nog weinig autonome voertuigen in Nederland. Fabrikanten als Mercedes, Audi, Ford en Fiat zijn echter wel bezig met het ontwikkelen van autonome auto’s. De Tesla Model S met autopilot is wellicht de meest bekende auto die gedeeltelijk autonoom kan rijden. Moderne auto’s hebben dus inmiddels de techniek aan boord waarmee de bestuurder ondersteund wordt. Toch is dit nog iets heel anders dan een 100% zelfstandig rijdende auto.

Om duidelijkheid te scheppen, kan de mate van autonomie van een auto ingedeeld worden in 5 categorieën:

• Niveau 0 – Geen autonomie. De bestuurder heeft alle controle over het voertuig.

• Niveau 1 – De bestuurder wordt op basisniveau ondersteund met ABS, ESP, cruise control, enz.

• Niveau 2 – De auto kan zelfstandig versnellen, remmen en sturen, terwijl de bestuurder toezicht houdt en ingrijpt als dat nodig is.

• Niveau 3 – In bepaalde situaties hoeft de bestuurder niet meer op de weg te letten, omdat de auto het overneemt.

• Niveau 4 – De auto rijdt grotendeels zelfstandig en de bestuurder hoeft bijna niet in te grijpen.

• Niveau 5 – De auto rijdt volledig zelf. Er is geen bestuurder meer nodig.

Hoe zit het met de volledig zelfstandig rijdende voertuigen? Bedrijven als Google en Uber zijn bezig met het ontwikkelen van volledig autonome taxi vloten. In Nederland worden ze echter nog niet gebruikt. In de transportsector gaan we waarschijnlijk wel sneller zelfrijdende auto’s terug zien. Men ziet namelijk de voordelen van konvooien met zelfrijdende vrachtwagens voor het vervoer van goederen over grote afstanden. Testen hiermee lieten zeer positieve resultaten zien.

Wij waren benieuwd naar de publieke opinie over autonome auto’s. Daarom hebben we een onderzoek gedaan onder de inwoners van Europa en gevraagd naar hun mening over zelfrijdende auto’s. Er hebben 500 respondenten uit diverse landen meegedaan, met verschillende leeftijden en beroepen.

Verwachtingen rondom autonome auto’s

Autonome auto’s zijn een nieuwe ontwikkeling en dat roept bij mensen altijd veel gevoelens op. We zijn immers niet gewend aan auto’s die zoveel zelf kunnen, waardoor onze rol als bestuurder verandert. Bij nieuwe technologie, zoals bij zelfrijdende auto’s, hebben mensen de neiging om af te wachten. Bovendien vragen we ons natuurlijk ook af hoe veilig het allemaal is. In ons onderzoek vroegen we de deelnemers naar hun verwachtingen en angsten rondom autonoom rijden.

Als we aan mensen vragen hoe ze de veiligheid van zelfrijdende auto’s inschatten, dan denkt 57,4% van de respondenten dat autonome auto’s een gevaar op de weg zullen zijn.Er zijn echter verschillen tussen mannen en vrouwen. Vrouwen schatten de veiligheid van zelfrijdende auto’s hoger in dan mannen. Zo denkt 51% van de vrouwen dat ze veilig zijn, terwijl 64% van de mannen denkt dat deze auto’s een gevaar op de weg vormen. Het gaat zelfs zo ver dat 54% van de mannen de straat niet meer durft over te steken met autonome auto’s in de buurt. Vrouwen hebben ook daar minder problemen mee.

Van de mensen die autonome voertuigen zien als een veilige en handige transportmogelijkheid, zou 33% in een volledig zelfrijdende auto stappen (niveau 5). Van de mensen die zelfrijdende auto’s als een serieus gevaar op de weg beschouwen, zou nog geen 2% in zo’n auto stappen. Dit laat zien dat het overgrote deel van de inwoners in Europa nog niet klaar is voor volledig zelfrijdende auto’s.

Durven bestuurders in een autonome auto te stappen?

We waren benieuwd of het niveau van autonomie nog invloed heeft op de bereidheid van de ondervraagden om in een zelfrijdende auto te stappen. Wat bleek? 48% van de respondenten stapt niet in een autonome auto, waarvan de autonomie hoger ligt dan niveau 1. Deze bestuurders hebben dus alleen vertrouwen in auto’s die de bestuurder ondersteunen met zaken als ESP en ABS. Mannen zijn ook hier weer minder enthousiast. Zo’n 53% van de mannen wil niet in een auto rijden met een autonomie die hoger ligt dan niveau 1. Bij de vrouwen is dat 42%. Kennelijk hebben dames iets minder moeite om de controle over hun auto uit handen te geven.

Hoe zit het met volledig zelfrijdende auto’s (niveau 5). Durft daar überhaupt iemand in zitten? Uit onze test blijkt dat 20% van de vrouwen wel in een volledig autonome auto van niveau 5 stappen. De mannen zijn wederom minder enthousiast. Van hen geeft slechts 13% aan dat ze wel in zo’n auto zouden stappen.

Het effect van de generatiekloof

We vroegen ons ook af of er nog verschil zit tussen de generaties bestuurders en hoe zij denken over zelfrijdende auto’s. Uit ons onderzoek blijkt dat 45% van de babyboomers, met een leeftijd tussen de 50 en 70 jaar, denkt dat autonome auto’s veilig zijn. Circa 40% van de babyboomers durft echter de straat niet over te steken als er autonome auto’s op rijden. De ondervraagden uit generatie X (tussen 35 en 50 jaar oud) waren er het meest van overtuigd dat zelfrijdende auto’s veilig zijn (45%). Opvallend is wel dat 50% van hen de straat niet oversteekt als er autonome auto’s rijden. Dat is 10% meer dan bij de baby boomers. Tenslotte vroegen we generatie Y / millennials (18-34 jaar oud) hoe zij erover dachten. Van deze groep denkt 41,5 % dat zelfrijdende auto’s veilig zijn, maar ook hier steekt 50% de straat niet over als er autonome voertuigen in de buurt zijn.

Er lijkt dus niet zoiets te zijn als een generatiekloof, als het gaat om het vertrouwen in autonome auto’s. Het vertrouwen lijkt bij alle generaties ongeveer even groot te zijn, ongeacht de leeftijd van de ondervraagden.

Moraliteit van kunstmatige intelligentie

Een zelfrijdende auto zal in meerdere of mindere mate beslissingen nemen in plaats van de bestuurder. De vraag is of kunstmatige intelligentie in de toekomst in staat kan zijn om situaties in te schatten zoals een mens dat zou doen. Mensen gebruiken hierbij hun geweten, kunnen onderscheid maken tussen goede of slechte handelingen en gedragen zich (over het algemeen) volgens morele standaarden. Als we praten over rijden onder invloed, bellen onder het rijden en in slaap vallen achter het stuur, dan doen autonome auto’s het natuurlijk wel beter dan de mens, maar weegt dit tegen elkaar op? Wij onderzochten hoe men dacht over het vermogen van zelfrijdende auto’s om beslissingen te nemen op basis van morele principes.

Uit ons onderzoek blijkt dat 50% van de respondenten vindt dat de inzittende van de zelfrijdende auto onder alle omstandigheden beschermd moet worden. In 34% van de gevallen kiezen de ondervraagden ervoor om zelf gered te worden, ook al betekent het dat er 3 andere mensen in gevaar raken. Kunnen auto’s dan moraliteit leren? Zo’n 42% van de respondenten heeft vertrouwen in kunstmatige intelligentie en denkt dat auto’s uiteindelijk moraliteit kunnen leren. Deze 42% wordt gesteund door circa 60% van de mensen die werkzaam zijn in de IT. Zij denken namelijk ook dat op een dag de autonome auto’s moraliteit kunnen leren via kunstmatige intelligentie.

Hoe denken de verschillende generaties hierover? We onderzochten in hoeverre er verschil is tussen generaties als het gaat over hun mening over dit onderwerp.

We waren benieuwd naar de mening van babyboomers (tussen 50 en 70 jaar) over de morele keuzes die een auto zou moeten maken. Hieruit kwam dat babyboomers het meest vinden dat de auto een willekeurige keuze moet maken bij een dreigend ongeval. Ook vinden ze dat bij een dreigend ongeval, de auto beter 3 omstanders kan redden dan 1 bestuurder. Echter als die ene bestuurder henzelf betreft dan kiezen ze er wel het meest van alle generatie voor om zelf gered te worden, als de auto een keuze moet maken. Vindt er een ongeval plaats, dan geven babyboomers het meest van alle generatie de bestuurder van de auto de schuld.

We waren ook benieuwd hoe generatie X (leeftijd 35 – 50 jaar) hier over dacht. Uit ons onderzoek blijkt dat deze generatie er het meest van overtuigd is dat de auto altijd de inzittenden moet beschermen. Een ruime meerderheid (64%) van deze groep zou de autofabrikant aansprakelijk stellen voor ongelukken met autonome auto’s. Dit percentage ligt hoger dan bij de babyboomers of generatie Y.

Natuurlijk vroegen we ook naar de mening van de Millennials, of generatie Y (18 – 34 jaar).
Deze generatie vindt het meest van alle generaties dat de auto altijd moet handelen in het algemene belang. Bovendien hebben de jonge vrouwen uit deze generatie meer de neiging om zich op te offeren voor het algemeen belang. Tenslotte is binnen deze generatie het hoogste percentage respondenten van mening dat de overheid verantwoordelijk is voor ongelukken met autonome auto’s.

Interessante feiten en weetjes uit ons onderzoek

Veel mensen zien de komst van autonome auto’s toch een beetje als een bedreiging. Mogelijk zijn ze bang dat autonome auto’s niet veilig genoeg zijn. Uit ons onderzoek bleek dat mensen hiervoor verschillende motieven kunnen hebben. 55% van de mensen die de auto als een bedreiging ziet, denkt dat technische mankementen het grootste risico vormen.
Daarnaast zijn er mensen die vinden dat de zelfrijdende auto’s bescherming moeten bieden aan de inzittenden. Hiervan ziet 85% de zelfrijdende auto ook als een bedreiging.

Zelfs de mensen die geloven dat autonome auto's een veilige en handige keuze zijn voor de toekomst, zouden het liefst zien dat autonome voertuigen op een bepaalde manier laten weten dat voetgangers worden gezien, zodat ze veilig kunnen oversteken. Hier moet bij vermeld worden dat jongere generaties er meer op vertrouwen dat ze op straat opgemerkt worden door autonome voertuigen.

We waren benieuwd of het hebben van kinderen nog uitmaakt voor de mening over het aanleren van moraliteit door autonome auto’s. Wat bleek? Mensen zonder kinderen zijn het meest bereid om te investeren in zelfrijdende auto's.

Conclusie

In dit onderzoek werd onder een aantal mensen gepeild wat hun mening was over de zelfrijdende auto. Er zijn 5 niveaus van autonomie, maar de meeste mensen kennen alleen niveau 2, omdat er op dit moment geen auto’s op de wegen rijden met hogere niveaus van autonomie. Kijken we naar de verwachtingen die men heeft rondom de autonome auto, dan blijkt dat vrouwen eerder dan mannen in een auto stappen met een hogere mate van autonomie. Vrouwen schatten de veiligheid van autonome auto’s ook hoger in dan mannen. Over alle generaties heen bleef het percentage mensen dat de autonome auto onveilig vindt, ongeveer gelijk.

Als het gaat om moraliteit, dan vinden vooral jonge mensen dat de overheid aansprakelijk is voor brokken die met een autonome auto worden gemaakt. Mensen van generatie X vinden dat de auto de inzittenden moet beschermen en dat de autofabrikant aansprakelijk is voor ongelukken met de auto. Opvallend is dat de meeste mensen van mening zijn dat de zelfrijdende auto in eerste plaats de bestuurder en inzittenden moet beschermen, en niet de omstanders.

Of mensen in de toekomst in volledig zelfrijdende auto’s gaan stappen, valt nog te zien. Autonome auto’s zijn een nieuw fenomeen en mensen hebben tijd nodig om eraan te wennen. Autofabrikanten introduceren stap voor stap auto’s met steeds hogere niveaus van autonomie, zodat consumenten er de komende jaren aan kunnen wennen. Wellicht is het nu nog te spannend om in een volledig autonome auto stappen, maar gaat dat in de toekomst veranderen. Al met al, spannende tijden voor de auto-industrie!

Het onderzoek van Oponeo is uitgelicht op Consultancy.nl. Bekijk het artikel hier.