Natuurrubber of latex is een van de grondstoffen waar autobanden van worden gemaakt. Circa 70% van al het natuurrubber op de wereld wordt verwerkt tot banden. Dit rubber wordt voornamelijk gewonnen uit rubberbomen in Azië. In de bomen zit een melkachtige vloeistof die bestaat uit rubberdeeltjes en eiwitten. Deze vloeistof wordt op de rubberplantages afgetapt, waarna er latex van gemaakt wordt. Synthetisch rubber wordt van aardolie gemaakt en heeft dus een ander productieproces.

De vraag naar natuurrubber is groter dan de productie en daarom wordt er doorlopend gezocht naar alternatieven voor deze rubbersoort. In 1910 ontdekte de Russische chemicus Sergei Vasiljevich Lebedev hoe hij uit aardolie een synthetisch rubber kon maken. Dit bood een oplossing voor de toenemende vraag naar rubber.

Na de Tweede Wereldoorlog nam de productie van synthetisch rubber enorm toe door de toegenomen vraag naar rubberproducten voor o.a. autobanden en vliegtuigbanden.

De verschillen tussen natuurrubber en synthetisch rubber

Er zijn echter wel verschillen tussen deze twee rubbersoorten. Het grote voordeel van natuurrubber is dat het veel sterker is dan synthetisch rubber. Het nadeel is dat het sneller veroudert dan synthetisch rubber, waardoor de kans bestaat dat het afbrokkelt. Daarom wordt bij de productie van autobanden vaak een mengsel van deze 2 rubbersoorten gebruikt en worden er additieven toegevoegd die zorgen dat het rubber sterker en elastischer wordt.

In een autoband zit in de rubbercompound vaak een combinatie van synthetisch rubber en natuurlijk rubber. De verhouding tussen deze twee rubbersoorten bepaalt de eigenschappen van een band en kan variëren per bandenmerk en type autoband. Zo bevatten vrachtwagenbanden veel meer natuurlijk rubber dan autobanden. Een gemiddelde autoband bevat nu 3 kilo natuurrubber en een truckband 25 kilo, omdat natuurlijke rubber de sterkste rubbersoort is die bij intensief gebruik minder snel warm wordt. Doordat de band koeler blijft, slijt deze minder hard en dat is met name bij transport over lange afstanden een groot pluspunt.

Bij de samenstelling van autobanden zien we eigenlijk altijd een mengsel van natuurlijke rubbers en de synthetische variant. Een autoband moet namelijk goed bestand zijn tegen hoge snelheden, goed kunnen remmen en een bepaalde rolweerstand en stijfheid hebben. Een band die alleen uit natuurlijk rubber bestaat, heeft deze eigenschappen niet en daarom bestaan autobanden altijd uit een mengsel van verschillende rubbersoorten. Het natuurlijke rubber wordt meestal aan de binnenkant van de band gebruikt en de synthetische variant aan de buitenkant.

Zomerbanden vs winterbanden

We zagen al dat natuurrubber sterk is en goed bestand is tegen intensief gebruik. Daarnaast is dit materiaal ook nog eens goed bestand tegen lage temperaturen. Dat komt met name goed van pas als je in de winter de weg op moet. In winterbanden vinden we dan ook een hoger percentage natuurlijk rubber dan bij de zomerbanden.

Natuurrubber en het milieu

De productie van natuurrubber uit de rubberboom kun je op zich wel duurzaam noemen. De boom kun je opnieuw planten, de boom neemt tijdens zijn leven CO2 op uit de lucht en het productieproces is milieuvriendelijk. De productie van synthetisch rubber is minder duurzaam, omdat hiervoor eerst aardolie wordt gewonnen, waarna het bewerkt wordt met schadelijke stoffen om kunstrubber te maken.

Dat maakt de autoband uiteindelijk toch behoorlijk milieubelastend. Zeker als je bedenkt dat we in Nederland ongeveer één kilo autoband per persoon per jaar verslijten. Hiervan komt een grote hoeveelheid terecht in rivieren, meren en zeeën. Natuurrubber breekt wel sneller af dan synthetisch rubber, maar het gaat nog altijd zeer langzaam.

Alternatieven voor natuurlijke rubber

Omdat de vraag naar rubber veel groter is dan de productie van natuurrubber, dreigt er een tekort. Op allerlei manieren wordt er gezocht naar goede alternatieven die uit planten of struiken kunnen worden gewonnen en die in Europa te telen zijn Op dit moment zijn er twee geschikte planten waaruit rubber kan worden gewonnen. De eerste is de Russische paardenbloem die groeit in Kazachstan.

In de wortels van deze paardenbloemen zit rubber en de totale plant bevat zo’n 5% rubber, dat met name in de wortels te vinden is. Inmiddels is het Wageningse onderzoekers gelukt om dat percentage te verhogen naar 15-20% en wordt gekeken hoe deze plant op grote schaal in Nederland geteeld kan worden. Bandenfabrikant Vredestein heeft inmiddels rubber uit deze paardenbloem verwerkt in de Quatrac Lite band en Continental heeft autobanden en andere producten ontwikkeld met deze rubbersoort. De verwachting is dat zelfs Max Verstappen erop gaat rijden…

Het tweede alternatief komt van Guayule, een struikgewas uit Mexcio en het zuiden van de VS. Bandenfabrikanten Goodyear en Bridgestone ontwikkelen hun banden met rubber wat uit deze plant gewonnen wordt. Bridgestone heeft zelfs de productie van Guayuleplanten in eigen hand genomen en is er inmiddels in geslaagd om een autoband te maken die voor 100% uit dit nieuwe natuurrubber bestaat.

Dus is natuurrubber de toekomst voor de autoband?

Natuurrubber is al eeuwenlang een zeer nuttig product wat veel gebruikt wordt in autobanden. Het rubber is sterk, elastisch en wordt minder snel warm dan synthetisch rubber. De traditionele rubberproductie waarbij het rubber wordt gewonnen uit latexbomen, is arbeidsintensief en er is niet genoeg om aan de grote vraag te voldoen. Daarom onderzoeken bandenfabrikanten duurzame alternatieven voor natuurrubber, zoals rubber uit paardenbloemen en ontwikkelen ze nieuwe banden met dit rubber.